Intrigerend Iran

Toen was het zover: de grens met Iran. Met m'n Turkse exit-stempel op zak sta ik tussen twee grote ijzeren hekken. De Turkse grenswachter heeft me net door een kleine opening in het ene hek gelaten en nu gaat het volgende hek voor me open. Op een bord hoog voor me kijken de bebaarde afbeeldingen van de heren Khomeini en Khamenei me groot en dreigend aan: 'Welcome to the Islamic Republic of Iran'. Wel even een gevoel van opwinding. Dit is gewoon echt Iran!!

M'n visum was tot 15 april geldig (visum-geldigheid gaat alleen om date of entry) en het is dan de 14e, dus ik ben nog even een klein beetje zenuwachtig of het inderdaad allemaal goed gaat, want is lekker strak gepland na wat langer in Syrie en Turkije gebleven te zijn, maar datum is datum, ook in Iran (al is het het jaar 1384 hier: Perzische kalender, weer anders dan islamitische kalender), dus dat gaat allemaal goed.

Wel moet ik hier nog steeds de tijd goed in de gaten houden, want ze hebben me in Nederland maar een visum voor 15 dagen gegeven, dus dat moet ik nog verlengen op een 'gunstige plaats', d.w.z. niet in Teheran, waar het 'Disciplinary Force for Islamic Republic of Iran Department for Aliens Affairs Building' net zo erg schijnt te zijn als het klinkt... Esfahan is wat dat betreft het beste. Daar ben ik net gisteravond aangekomen en vanochtend heb ik (na een tijdje wachten samen met de Afghaanse vluchtelingen die daar ook zaten) succesvol m'n visum verlengd: ik mag nog een maand blijven als ik wil!

En Iran is geweldig tot nu toe! Wat een land! Heel leuk en interessant en erg intrigerend. Ik heb het hier echt uitstekend naar m'n zin. Al veel gezien en meegemaakt, en dan ben ik eigenlijk pas nu net in Centraal-Iran aangekomen, eigenlijk het deel van Iran (Esfahan, Shiraz) waar de meeste bezienswaardigheden zijn. Ook erg leuke en aardige mensen tegengekomen en gesproken (soms in vrij gebrekkig Engels en met gebaren, maar soms ook vrij goed Engels). De mensen zijn hier over het algemeen veel moderner, veel meer 'Westers' zeg maar dan in zowel Turkije als Syrie. Ik zou bijna zeggen dat het meer op Zuid-Europa lijkt qua mensen en cultuur dan op Arabisch/Turkse landen.

Maar aan de andere kant ligt er over dit land natuurlijk de grote zwarte sluier van de 'achunt' zoals ze ze hier noemen, de geestelijken, de mannen met de baarden en de tulbanden, die dus ook het land besturen. En als je dan de verhalen hoort van wat er allemaal niet mag en kan en wel moet, hoe groot de armoede is, hoe hoog de werkloosheid en hoe slecht het gaat met de economie, waardoor alle studenten die je spreekt na hun studie het liefst meteen het land uit willen, en hoe oneens iedereen die je spreekt (van taxichauffeurs tot studenten) het is met het regime (in taxichauffeur-Engels: 'shah good, very good, achunt bad!'), dan is dat totaal anders dan in Syrie, waar iedereen gelaten zijn lot lijkt te ondergaan of er in ieder geval niet over spreekt, en vraag je je soms af wanneer een volgende revolutie eraan zit te komen... maar alles schijnt nogal in een ijzeren greep gehouden te worden door de 'achunt': overal op straat schijnt secret service in burger rond te lopen (naast de militairen die je sowieso al ziet). Maar aan de andere kant: in Teheran met name worden de grenzen ook wel voortdurend verkend en een Iraans meisje dat drie jaar in Cyprus had gezeten, was verbaasd hoe 'vrij' de meisjes zich nu al kleedden t.o.v. drie jaar geleden. Het verandert (verbetert) dus wel wat...

Ik ben vanaf de grens, na een tochtje langs een voor overlandreizigers bekende Armeense kerk in de buurt van Maku, direct doorgegaan naar Tabriz, de grootste stad in het Noordwesten. Tabriz is met name bekend om z'n bazaar, de Azerbeijani's / Azari's staan bekend als het handelsvolk van Iran, maar het is verder ook gewoon een leuke stad om in rond te lopen. Wat na Turkije meteen opvalt in het straatbeeld, is het grote aantal vrouwen. Dat wil zeggen: de verhouding mannen-vrouwen is ongeveer 50-50, zoals te doen gebruikelijk, maar zo anders dan Syrie en Turkije! Daar leven de vrouwen echt onder de grond of zo, daar is het meer een 80-20-verhouding. Wel lopen ze grotendeels in het zwart en de meesten ook echt compleet in chador, maar ze zijn er wel!

In Tabriz kwam ik de eerste dag nog een Nederlands meisje tegen dat even een dagje geen zin had om met haar tour-groep van 18 Nederlanders mee te gaan, en daar heb ik de hele middag en avond mee rondgelopen. De tweede dag nog een hele tijd met een paar Iraanse studenten zitten praten en de avond daarna nog door een Iranier die in hetzelfde hotel zat, de stad rondgeleid. Dus dan denk je dat je waarschijnlijk veel alleen zult zijn in Iran, omdat er nauwelijks toeristen zullen zijn en je moeilijk contact met de locals zult krijgen, maar tot nu toe is dat in ieder geval absoluut niet het geval!

Vanuit Tabriz ging ik met de nachttrein (eindelijk een keer de trein!) en dat was helemaal socializen met iedereen: 'Hi mister, where are you from, how are you, what's your name' en dan werd ik weer een coupe ingetrokken om thee te drinken en even met ze te praten. Ik zat zelf in een coupe met 6 mannen, en twee deuren naast ons was een coupe met 6 meisjes. Ik stond eerst een tijdje in het gangpad te hangen en uit het open raam het donker in te kijken terwijl de trein door de nacht raasde, me realiserend hoe gaaf ik het vond op dit moment gewoon in de nachttrein van Tabriz naar Teheran in Iran te zitten, toen ik terugliep naar m'n coupe en de meisjes me zowaar uitnodigden om even bij hun te komen zitten. En toen maakte ik voor het eerst kennis met de regels van het Iraans regime: na een kwartiertje kwam er een soort treinpolitie langslopen, zei wat in het Farsi tegen de meisjes, en ik moest dus weg. Dat mag hier gewoon niet!

Ik ging niet helemaal door naar Teheran, maar stapte 's ochtends vroeg uit in Qazvin en vanaf daar ging ik nog dezelfde dag in een hele reeks minibusjes (even m'n vaardigheden in het openbaar vervoer hier oefenen) via Rasht en Fuman naar Masuleh. Dit is de wat minder bekende kant van Iran, geen grote stad of woestijngebied, maar ontzettend groene bergen met allemaal bossen en veel water vlakbij de Kaspische Zee. De Iraniers noemen dit gebied het paradijs van het land begrijp ik. En ik vond het ook erg mooi moet ik zeggen. Masuleh is ook echt een zeer relaxed dorpje. Hier kwam ik toen ik wat rondwandelde nog twee Iraanse meisjes tegen, waar ik de hele middag nog mee door de bergen gelopen heb. Wel heel mooi was dat toen ik een foto wilde maken, ze voorstelden dat - omdat we toch nu in the middle of nowhere waren - even zonder die irritante hoofddoek te doen, dus snel, hoofddoek af, haren los, en poseren en daarna weer op (moest beloven foto niet te verspreiden, dus helaas haha). Daarna weer typisch: toen kon ik niet met ze verder het dorp inlopen, ook weer omdat mensen bij het theehuis zeiden dat er verderop politie was!

Vervolgens vanuit Masuleh via Qazvin naar Teheran gegaan. Wat een stad! 14 miljoen mensen en groooot! Dit is duidelijk het kloppende hart van het land, hier gebeurt het. Heerlijk, ik hou daar wel van. Hier kun je tenminste ook lekker anoniem rondlopen zonder dat iedereen de hele tijd 'hello mister, how are you' tegen je roept als je langsloopt (na een tijdje word je daar soms een beetje kriegelig van; toeristen zijn echt aliens op sommige plaatsen).

Veel mensen schijnen Teheran te mijden omdat het toeristisch niet bijzonder interessant is en het er druk, lelijk en vervuild (smog) zou zijn. Tja, ik vind dat nogal meevallen. Ik kon de Alborz bergen goed zien (hoewel inderdaad later iets minder; het begon ook zo langzamerhand op temperatuur te komen, 37 graden), vind de stad zeker niet lelijk en er is juist heel veel te zien!

En het is ook in Teheran waar de echte Iraanse stedeling woont en de grenzen worden verkend. En dan met name in Noord-Teheran, het rijkere gedeelte. En dat zie je met name aan de vrouwen. In Noord-Teheran zijn de hoofddoekjes meer hoofdsjaaltjes, die ingenieus om het hoofd gewikkeld zijn en er soms bijna vanaf vallen, draagt men (ik denk wel van tieners tot veertigers) vaak de meest hippe kleding, schoenen, duidelijk getailleerde jassen in plaats van wijde, etc. Hier was het dus wel even goed people-watchen.

Zo kwam ik daar in zo'n park in Noord-Teheran nog in gesprek met drie Iraanse meisjes, twee zussen en een nichtje, rond de 30 en die nodigden me uit om twee dagen later bij hun ouders thuis te komen eten. Dus ik heb - na alle kebabs - zelfs het genoegen gehad een traditioneel Iraans klaargemaakt gerecht te eten (Tahcheen) en natuurlijk te zien hoe het daar thuis aan toegaat! Was echt heel gezellig, nog tot twee uur 's nachts gezeten. Wel duidelijk een upper-class family toen ik het huis van binnen zag, dus waarschijnlijk niet echt representatief haha, mooi appartement in Noord-Teheran tegen de Alborz-bergen aan, niks schoenen uit en alleen kleden op de grond, maar mooie meubels, grote moderne keuken, piano, alles erop en eraan.

Later heb ik in een mudbrick dorpje tussen Kashan en Abyaneh ook nog bij een Iranier thuis geluncht die wel een heel eenvoudig huis had met alleen kleden op de grond, dus die kant heb ik toch ook nog gezien.

En nu dus net in Esfahan aangekomen, wat de parel van Iran moet zijn, het hoogtepunt van de Perzische cultuur. Dus ik ga zo eens naar Imam Square (het een na grootste plein ter wereld) om het allemaal te bekijken.

Bedankt weer voor alle leuke reacties! Zijn altijd erg leuk om te lezen zo ver weg!

Arnoud.