Het dak van de wereld

En jawel, het is gelukt: ik ben in Tibet! Vanaf 5 september werden er weer permits afgegeven. Een dag later verzamelde onze ad hoc gevormde groep zich 's morgens vroeg om 5.30 om naar het vliegveld van Chengdu te vertrekken. Je mag officieel nog altijd niet individueel Tibet in, maar alle travel agencies zetten gewoon alle mensen die op een bepaalde dag een ticket naar Lhasa boeken op een group permit. Bij het inchecken moet dat even getoond worden en voor de vorm staat er in Lhasa dan nog iemand op 'de groep' te wachten, maar als je dan zegt dat je geen verdere diensten nodig hebt, gaat ieder gewoon z'n eigen weg.

Daarvoor dus heerlijk nog een ruime week uitgerust in Chengdu, was wel even nodig. Echt erg weinig gedaan, de eerste paar dagen ben ik het guesthouse nauwelijks uitgekomen. Het was dan ook echt een prima guesthouse: goed eten, terras met vijver en fontein, internet, soms barbecue, etc. dus ik heb een groot deel van de tijd gewoon met een boek op het terras gezeten daar. Het theehuis van de Wenchu tempel was ook nog om de hoek als ik even ergens anders wilde zitten :) De enige activiteiten waren nog een ochtend naar het bekende pandabroedcentrum iets buiten Chengdu (foto vorige keer) en een dag naar Leshan om de grootste (in de rotsen uitgehakte) Boeddha ter wereld te aanschouwen: 71m hoog. Dat is erg groot kan ik zeggen!

Verder natuurlijk genoten van het Sichuanese eten, een van de belangrijkste keukens van China en zeker de scherpste / heetste. De Sichuanese rode pepers staan erom bekend dat ze je mond echt in brand zetten en het feit dat je er van gaat zweten en tranen is volgens de Sichuanezen goed in hun hete, vochtige klimaat. Er zijn ook kleine peperkorreltjes die je lippen en tong gevoelloos maken, wat ook wel een aparte sensatie is. Ik was intussen echter wel wat gewend, dus ik kon het goed hebben eigenlijk. De populaire hotpot (een soort fondue, maar dan olie gevuld met allemaal rode pepers), die je overal in restaurants of op straat kunt eten, had ik zelfs wel scherper verwacht. Ook eens wat echte kippenpoten in m'n hotpot gedoopt trouwens, d.w.z. niet wat wij onder kippenpoten verstaan, maar echt de poten van het beest, erg populair.

In ieder geval was ik na die week niksdoen weer vol energie om de reis te vervolgen richting Tibet. De vlucht naar Lhasa was prima, nog mooi uitzicht over de bergen. En dan kom je ineens vanuit het laagland op 3600m hoogte en is het advies dat je de eerste twee dagen maar niet zoveel moet doen en even van de diuretica (d.i. koffie, alcohol e.d. :) ) af moet blijven om rustig te acclimatiseren. Aangezien je snel buiten adem bent als je wat gaat doen, vond ik dat ook wel prima. Ik had verder gelukkig nergens last van, maar iedereen reageert duidelijk anders op de hoogte: van anderen hoorde ik dat ze 3 dagen knetterende koppijn gehad hadden en een Deens meisje van onze 'groep' heeft de hele eerste nacht liggen overgeven en is de volgende ochtend in het ziekenhuis aan de zuurstof en injecties en pillen gezet. Lhasa is zo ongeveer het laagste punt in Tibet met z'n 3600m, dus je kunt ook niet makkelijk even afdalen!

Verder had ik de eerste dagen in Lhasa echt een beetje een wintersportgevoel: de hoogte, de warme zon maar soms frisse wind en het felle licht... en dat dan ook nog gecombineerd met een guesthouse dat echt heel gezellig was. Grote tafels waar altijd wel een paar mensen aan zaten, goed eten ook (yakburgers!), en gek genoeg was iedereen (ikzelf denk ik ook) hier ineens ook weer veel socialer dan in China, dus ik heb tussen het sightsee-en door ook gewoon veel daar gezeten en vaak ook met anderen wat van de sights bezocht.

Heel Lhasa hing ook vol met vlaggetjes, dus het zag er nog wel feestelijk uit. Gebedsvlaggetjes dacht ik in eerste instantie, dit is Tibet, toch? Maar toen ik de tekst 1965-2005 op de vlaggetjes zag staan, was het duidelijk dat dit niet vrijwillig, maar allemaal door de Chinezen was opgehangen in het kader van dat geheimzinnige feestelijke 40-jarige bestaan van de Tibetan Autonomous Region. De mensen die hier al een tijdje (vast)zaten, vertelden dat er gedurende de festiviteiten geen permits te verkrijgen waren om buiten Lhasa te gaan en dat het gebied rond het Potala vrijwel afgesloten was voor niet-Chinezen, met een enorme politiemacht op de been. Moet apart feest geweest zijn...

Maar Lhasa heeft echt wat vind ik. Veel mensen (met name die er vroeger geweest zijn) vinden het te Chinees worden en een te grote stad en dat klopt ook wel, maar het Tibetaanse centrum rond de Jokhang tempel, waar pelgrims gedurende de hele dag kora's (rondgangen) omheen lopen, ademt absoluut een diepe religiositeit uit en echt weer een totaal andere cultuur. Echt mooi en indrukwekkend om de Tibetanen - van jong tot oud, en ook echt vaak mooie mensen - daar te zien lopen. Dit is ook eigenlijk de enige plaats waar je als toerist rondloopt, het Chinese deel van de stad is gewoon niet interessant, behalve natuurlijk het Potala... dat ligt wat meer richting het Chinese centrum en er is nu ook een soort Tiananmenplein in het klein voor gebouwd, maar het blijft een schitterend en erg indrukwekkend gezicht om dat gigantische Potala-paleis op de heuvel boven de stad uit te zien torenen. De Jokhang-tempel en de vele kleine tempeltjes eromheen zijn echter veel meer het Tibetaanse en religieuze centrum in Lhasa.

Uiteindelijk ben ik zelfs 14 dagen in Lhasa gebleven! Naast het gezellige guesthouse was er gewoon zoveel te zien in Lhasa en op een half uur tot een paar uur rijden ervandaan, dat je Lhasa makkelijk als basis kon gebruiken om de vele kloosters te bezoeken, want dat is toch wel de voornaamste activiteit in Tibet. Ik heb er dus ook flink wat gezien intussen. De tempels en kloosters staan altijd vol beelden van de diverse boeddha's en beschermingsgoden, dus ik heb nog een poging gedaan om ze een beetje te herkennen, maar dat is toch erg moeilijk. Sommige beschermingsgoden zijn trouwens kennelijk zo eng dat ze een lapje over hun gezicht hebben!! Stiekem een keer eentje opgetild, brrr :)

Nou was ik in China op een gegeven moment wel een beetje uitgetempeld, maar het leuke hier is wel dat al die kloosters geen lege monumenten zijn, maar echt actief bewoond en bezocht worden. Elk klooster heeft ook wel weer iets aparts: er zijn altijd monniken aanwezig en er zijn ook altijd wel pelgrims die ook die dag dat klooster komen bezoeken.

Naar Ganden bijv, het belangrijkste klooster van de Gelugpa-orde (de orde van de Dalai Lama), zat ik met een Nederlands stel in een busje dat voor de rest tot de nok toe met pelgrims gevuld was. Die bus vertrekt om 5.30 (!) en het is nog donker en stil op straat, maar uit alle hoeken en gaten komen ineens pelgrims en monniken in rode gewaden, handen vol met kleurige gebedsvlaggetjes, witte zijde, pakken yakboter om de kaarsen bij te kunnen vullen, etc. en als je het niet hebt, zijn er wel mensen die het verkopen. Ganden was echt prachtig overigens, erg hoog gelegen, 4500m, dus een schitterend uitzicht over de valleien beneden. En de pelgrims namen ons mee op de kora, wat naast een pad rond het klooster ook nog een weg met enige hindernissen bleek te zijn. Zo moest je je vinger of je hand in een gat in een rots duwen, je buik of je rug wrijven tegen een andere rots, luisteren in een gat in weer een andere rots en jezelf door een smalle spleet tussen twee rotsen wringen haha, wel mooi.

Verder de Jokhang-tempel natuurlijk, de belangrijkste en heiligste tempel in Lhasa, Drepung en Sera, de andere twee belangrijke kloosters van de Gelugpa orde, het Tsurphu van de Karmapa lama, Reting, een bouwval, maar zo mooi gelegen dat als de Dalai lama ooit naar Tibet terugkomt, hij daar wel wil wonen in plaats van in het Potala. Dat wisten de monniken daar overigens niet, dus maar goed dat we het ze even verteld hebben denk ik: er moet nog wel wat herbouwd worden voordat de Dalai lama daar z'n intrek kan nemen :)

Reting bezocht ik met een Brits meisje als onderdeel van een landcruiser-trip naar het Nam-tso meer. Een van de 4 heilige meren in Tibet en wel prachtig om te zien. Het ligt op 4700m hoogte. Via een pas van 5190m (eerste keer boven de 5000m!) bereik je dan het meer, waar je in een eenvoudig guesthouse kunt overnachten en wat 's avonds erg koud en regenachtig was, maar 's ochtends erg mooi. Zit je op 4700m hoogte aan een meer met turqoiseblauw water omringd met bergtoppen van zo'n 7000m hoog, was wel bijzonder. Voor de weg naar Reting was het goed dat we een 4WD (is ook altijd met chauffeur) hadden: niet verhard, alleen stenen en zand met veel kuilen en diepe plassen. Zo urenlang afwisselend door de bergen en door het platteland gereden. Kennelijk ook weinig toeristen hier, want de Tibetanen die op de velden aan het werk waren, keken allemaal op en zwaaiden enthousiast, wat weer stopte toen we de bewoonde wereld naderden. Beetje lichte hoofdpijn die dag, toch wel van de hoogte, maar niet bijzonder.

In Drepung eerder nog wel een mooi kijkje in de keuken gehad, letterlijk, want ze waren daar net het eten aan het verdelen. In het midden van de keuken was een grote platte verhoging (een oven) waar 2 monniken op stonden in hun rode gewaden en met enorme soeplepels uit een enorme pan een soort gele soep met aardappels en vlees aan het scheppen waren. Die pan was dus echt een meter diep en zo'n anderhalve meter in doorsnede! En dat werd dan weer door andere monniken in kleinere pannen geschept en weer in nog kleinere, en daar liepen ze dan mee weg naar de verblijven waar de monniken woonden.

En in Samye (eergisteren geweest, 3 uur rijden met een bus en dan nog een uur met een platte houten boot over de Yarlung Tsangpo, een enorm brede rivier vond ik, maar verder stroomafwaarts dan ook de Brahmaputra geheten) nog festiviteiten voor denk ik de volle maan gezien. Het is een maandkalender hier en deze maand heeft traditioneel de helderste, dus belangrijkste volle maan. In ieder geval was het een heel ritueel van veel monniken die mantra's aan het zingen waren en er was vuur en muziek (o.a. grote meterslange trompetten) eerst buiten, wat daarna nog heel lang voortgezet werd in de grote hal van het klooster. Ook wel weer heel speciaal om te zien.

Nouja, toen had ik het meeste in Lhasa en omgeving wel gezien, dus vond ik het wel weer tijd om verder te gaan. Het wordt geen Mount Kailash, Hesje... wel veel mensen die dat gingen doen, maar dat moet ik een andere keer nog maar eens gaan doen. Vandaag ben ik eerst naar Shigatse gegaan, de een na grootste stad in Tibet, met het plan om in de komende twee weken langzaam verder naar Kathmandu af te zakken.

Groeten maar weer!

Arnoud.